Kuir Kıbrıs Derneği – Renklerin Çeşitliliği Projesi
Aylık Medya Takip Raporu
Ekim 2019
Zaman Aralığı: 01.10.2019 – 31.10.2019
Ekim Ayı’nda 30 haber LGBTİ+ konularını içermekteydi. Çevrimiçi ve Basılı taranan gazetelerdeki bu haberlerin:
- 7 tanesi olumlu,
- 19 tanesi basın bildirisi,
- 4 tanesi de olumsuz haber olarak sınıflandırılmıştır.
Çevrimiçi taranan gazetelerden:
- Gazedda Kıbrıs (GK) tarafından, 3 Olumlu ve 4 Basın Bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumsuz habere rastlanmamıştır.
- Kıbrıs Postası’nda (KP) ise 2 Olumlu, 6 Basın Bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumsuz habere rastlanmamıştır.
- Gündem Kıbrıs (GN) tarafından, 1 Olumlu, 1 Olumsuz ve 1 Basın Bildirisi yayınlanmıştır.
Basılı taranan gazetelerden:
- Yenidüzen (YD) tarafından, 2 Olumsuz, 4 Basın Bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumlu habere rastlanmamıştır.
- Kıbrıs Gazetesi’nde (KG) ise, 1 Olumlu, 1 Olumsuz ve 5 Basın Bildirisi yayınlanmıştır.
İlk Hafta (01-06.10.2019):
Ekim Ayı’nın ilk haftasında, Kıbrıs’ın güney kesiminde yaşanmış olan yasa dışı evlat edinme olayı gündemdeydi. Haber, Yenidüzen, Kıbrıs Gazetesi, Gündem Kıbrıs ve Kıbrıs Postası’nda farklı başlıklarla yer aldı.
1) 5 Ekim 2019’da Gündem Kıbrıs’ta ve Kıbrıs Postası’nda “Kıbrıslı Rum ve Türk Eşcinsel çiftin yasa dışı evlat edinmesine yardım eden kadına 6 yıl hapis”, Yenidüzen’de “Filipinli kadına 6 yıl hapis” Kıbrıs Gazetesi’nde ise “Eşcinsel Çiftin, KKTC üzerinden yurt dışına kaçtığı tahmin ediliyor” başlıkları ile verilmiş haberler, stereotipleştirici ve kriminalize eden haber niteliği taşımalarından dolayı olumsuz kategorisinde yer aldılar.
Haberin geneline baktığımız Kıbrıs’ın güney kesiminde, bir çiftin yasa dışı yollarla evlat edinmesini ve bu duruma yardımcı olan aynı zamanda başka yasa dışı işler de yapmış olan bir kişinin durumundan bahsetmekte. Daha önceki aylarda da bahsettiğimiz üzere, burada yaşanan yasa dışı olay, kişilerin cinsel yönelimi, cinsiyeti, ırkı, uyruğu vb. sebebiyle gerçekleştirilmiş bir olay değildir. Tıpkı bir araba kazasında kazayı yapan kişi erkek ise bunu belirtme gereği duymadığımız gibi, burada çiftin cinsel yönelimini ve/veya bu kişinin kadın ve Flipinli olduğunu belirtmenin de hem gereksiz bir detay, hem azınlık olanlara karşı kalıp yargıları beslemesine hem de yabancı düşmanlığını beslemesinden dolayı bu haber olumsuz olarak değerlendirilmiştir.
Ayrıca, Yenidüzen haricindeki tüm gazetelerin başlığına ‘eşcinsel çift’ olarak yansımış olması, tüm gazetelerde de uyruk/etnik köken belirtilmesi de yine zenofobiyi ve homofobiyi artırabilecek bir unsur olduğunun da altını çizmek isteriz.
“Kıbrıslı Rum ve Türk olan eşcinsel bir çiftin, Filipinlerden bir çocuğu evlat edinmesine yardımcı olan Filipin asıllı kadına, Rum Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 6 yıl hapislik cezası verildi.”
İkinci Hafta (07-13.10.2019):
7 ve 13 Ekim Haftası’nda, Gazedda Kıbrıs, Kıbrıs Postası, Kıbrıs Gazetesi ve Yenidüzen’de, Kuir Kıbrıs’ın, Kıbrıs’ın güney kesiminde LGBTİ+ mücadelesi veren ACCEPT LGBTİ derneği ile ortaklaşa düzenlenen etkinliği için hazırlanmış basın bildirisi yer aldı. Ayrıca, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Renklerin Çeşitliliği Projesi kapsamında düzenlenen psikologlara yönelik eğitim serisinin ikincisinin duyurusunun yapıldığı basın bildirisi Kıbrıs Gazetesi, Gazedda Kıbrıs ve Kıbrıs Postası’nda yer aldı. Bu haftanın dikkat çeken haberleri ise, Gündem Kıbrıs’taki “Fransa’da lezbiyen çiftler ve bekar kadınların tüp bebek tedavisiyle çocuk sahibi olabilmesine karşı protesto”su ve Yenidüzen’de Aslı Murat’ın “Kaktüs olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu” başlıklı köşe yazısı oldu.
1) 7 Ekim’de Gündem Kıbrıs tarafından yayınlanan “Fransa’da lezbiyen çiftler ve bekar kadınların tüp bebek tedavisiyle çocuk sahibi olabilmesine karşı protesto” başlıklı haber insan haklarına duyarlı ve saygılı haber olma niteliği taşıdığından dolayı olumlu haberler arasında yer aldı.
Haberin geneline baktığımızda, Fransa’da Ulusal Meclis’ten geçen tasarı hakkında. Tasarının yasalaştırılması durumunda sadece düzcinsel birliktelik yaşayan çiftler değil aynı zamanda eşcinsel birliktelik yaşan kadınlar ve bekar kadınlar da tüp bebek tedavisiyle çocuk sahibi olabilecekler. Haberin dikkat çeken noktası bir yandan haberi bağımsız bir dille aktarırken diğer yandan da hem olumlayıcı hem de konuyla bağlantılı karşıt görüşleri insan haklarına duyarlı bir şekilde aktarılması oldu.
“Tasarı yasalaşırsa bu 2013’te eşcinsel evliliklere izin verilmesinden bu yana gerçekleştirilen en büyük sosyal reform olacak.”
“Tasarıya karşı çıkanlar yasayla çocukların baba figüründen mahrum kalacağını ve yasanın geleneksel aile yapısını tehdit ettiğini savunuyor. Ayrıca bu yasanın eşcinsel erkekler için de taşıyıcı anne yoluyla çocuk sahibi olma yolunu açabileceğini belirtiyorlar.”
2) 8 Ekim’de Yenidüzen’de Aslı Murat’ın “Kaktüs olmak ya da olmamak, işte bütün mesele bu” başlıklı köşe yazısı konuyla ilgili bireylerin veya uzmanların görüşlerine yer veren ve insan haklarına duyarlı haber niteliği taşımasından dolayı olumlu haberler kategorisinde yer aldı.
Köşe yazısının genelinde Kuir Kıbrıs Derneği tarafından KAOS GL’nin iş birliği ile yürütülen HAYAT projesi kapsamında ve insan ticareti özelinde gerçekleştirilen odak grup toplantısı konu alınmakta. Murat köşe yazısında bir yandan iki gün boyunca gerçekleştirilmiş toplantı hakkında bilgi veriyor, bir yandan da bu konu özelinde Kıbrıs’ın kuzeyindeki durum hakkında hem bilgi verip hem de eleştirilerini dile getiriyor.
“Yine de umudu elden bırakmamak ve unutma hastalığına yakalanan devlete verdiği sözleri hatırlatmak gerekir. Kuraklık varsa, biz de kaktüs olmalıyız. Ne de olsa, haklar ve özgürlükler gül bahçelerinde yeşermez.”
Üçüncü Hafta (14-20.10.2019):
14 ve 20 Ekim Haftası’nda Gazedda Kıbrıs, Kıbrıs Gazetesi ve Kıbrıs Postası’nda Suriye’de yaşanan olaylar üzerine hazırlanan savaş karşıtı basın bildirisi, Kıbrıs Postası’nda Hayat Projesi kapsamında düzenlenen odak grup toplantısı basın bildirisi ve Kıbrıs Gazetesi, Kıbrıs Postası ve Yenidüzen’de ‘AB İnsan Ticareti ile Mücadele Günü’ kapsamında yayınlanmış olan basın bildirileri yer aldı.
Dördüncü Hafta (21-27.10.2019):
21 ve 27 Eylül Haftası’nda, Kıbrıs Postası, Gündem Kıbrıs, Gazedda Kıbrıs, ve Kıbrıs Gazetesi’nde Renklerin Çeşitliliği Projesi kapsamında düzenlenen psikologlara yönelik LGBTİ+ farkındalığı eğitiminin tamamlandığını duyuran basın bildirisi yer aldı. Bunların dışında Yenidüzen’de Dila Şimşek’in köşesinde HİV özelindeki habere yer verildi.
1) 21 Ekim 2019’da Yenidüzen’de “Uzmanlar uyarıyor: Gizlendikçe artıyor” başlıklı haber, stereotipleştirici ve/veya kriminalize eden ve ayrımcı dil içeren haber niteliği taşımasından dolayı olumsuz haberler kategorisinde yer aldılar.
Haberin geneline bakıldığı zaman HİV ile ilgili bilgiler yer almakta. Haberin olumsuz tarafı ise bir önceki ayda yine bahsedildiği üzere, homoseksüel teriminin kullanılması ayrımcı dil olarak değerlendirilmiştir. “Homoseksüel” terimi yıllarca eşcinselleri tıp literatürüne hastalık olarak tanımlamak için kullanılmış bir terim olup, günümüzde artık “eşcinsel” terimi kullanılmaktadır. Öte yandan, haberde “erkekler arası homoseksüel ilişki yaşayanlar” HİV’le ilgili risk grubunda yer almaktadır. Günümüzün güncel literatürüne bakacak olursak, anüste bulunan çatlaklardan dolayı korunmasız yaşanan anal ilişki esnasında HİV’in geçişinin daha kolay olabileceğine dair çalışmalar bulunmakta. Fakat anal ilişki sadece eşcinsel erkekler arasında gerçekleşmediği gibi anal ilişkinin riski artırmasına vurgu yapmak yerine “erkekler arası cinsel ilişki” vurgusu yapılması hem tüm erkek eşcinsellerin anal ilişki yaptığı varsayımını barındırmakta, hem heteroseksüel çiftlerin de anal ilişki yaptığını göz ardı etmekte hem de transgenderların varlığını yok saymaktadır. Tüm bunlar düşünüldüğünde bu tarz bir söylem stereotipleştirici olarak değerlendirilmiştir.
“Uzman Doktor Vudalı risk grubundaki bireylerin, korunmasız cinsel ilişki yaşayan ve birden fazla partnerle olan, damar içi ilaç bağımlılığı ve ortak enjektör kullanımı olan, HIV pozitif bir kişi ile ilişki yaşayan,…ve homoseksüel ilişki yaşayan kişiler olduğunu söyledi.”
Beşinci Hafta (28-31.10.2019):
Ekim Ayı’nın son haftasında ise her ne kadar haber yazım dili olumlu olsa da bizim için üzücü olan bir haber yer aldı. Haber, birçok kez Kuir Kıbrıs Derneği etkinliklerine ev sahipliği yapan, alternatif kesimi her daim kucaklayan ve kendisi de alternatif olan 1984 Bahçe’nin kapanmasını duyurmaktaydı. Seni özleyeceğiz 1984 Bahçe.