Kuir Kıbrıs Derneği – Renklerin Çeşitliliği Projesi
Aylık Medya Takip Raporu
Mart 2021
Zaman Aralığı: 01.03.2021 – 31.03.2021
Mart Ayı’nda 45 haber LGBTİ+ konularını içermekteydi. Çevrimiçi ve Basılı taranan gazetelerdeki bu haberlerin:
- 20 tanesi olumlu,
- 25 tanesi basın bildirisi, olarak sınıflandırıldı.
Çevrimiçi taranan gazetelerden:
- Gazedda Kıbrıs (GK) tarafından, 4 olumlu haber ve 5 basın bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumsuz habere rastlanmadı.
- Kıbrıs Postası’nda (KP) ise 9 olumlu haber ve 10 basın bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumsuz habere rastlanmadı.
- Gündem Kıbrıs (GN) gazetesinde 2 olumlu haber ve 1 basın bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumsuz habere rastlanmadı.
Basılı taranan gazetelerden:
- Yenidüzen (YD) tarafından, 1 olumlu haber ve 4 basın bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumsuz habere rastlanmadı.
- Kıbrıs Gazetesi’nde (KG) ise, 4 olumlu haber ve 5 basın bildirisi yayınlanırken, bu gazetede olumsuz habere rastlanmadı.
Basın Bildirileri: Basın bildirilerinin tümü olumlu olarak değerlendirildi. Basın bildirilerinin 22 tanesinin kaynağı Kuir Kıbrıs Derneği olurken, diğer 3 tanesinin kaynağı ise İlgili Sivil Toplum Örgütleri ve Yerel Yönetimler oldu. Basın Bildirileri Kuir Kıbrıs’ın faaliyetlerini veya açıklamalarını ve ilgili sivil toplum örgütlerinin açıklamalarına yer veren haber niteliğini taşımaktalardı.
Olumlu Haberler: Toplamda 21 tane olan olumlu haberlerin, 12 tanesi insan haklarına duyarlı ve saygılı haber ve 9 tanesi konuyla ilgili bireylerin veya uzmanların görüşlerine yer veren haber olarak değerlendirildi. Haberlerin bulunduğu kategoriler incelendiğinde haberler 4 tane “Dünya”, 6 tane “Türkiye”, 1 tane “Haber”, 3 tane “İç Haber”, 2 tane “Kıbrıs”, 1 tane “Yazarlar”, 1 tane “Meclis”, 1 tane “Gazeddablog” ve 1 tane “Gazedda’nın Gündemi” olmak üzere toplamda 9 kategori ve 4 tane haber de aktüel etiketi ile yer aldılar. Ayrıca, haberler kaynakları incelendiğinde, bu haberlerin kaynakları Türkiye ve Dünya gazeteleri, Kıbrıs’tan köşe yazarları ve politikacılar oldu.
Olumsuz Haberler: Bu ay olumsuz habere rastlanmadı.
İlk Hafta (01-07.03.2021):
Mart Ayı’nın ilk haftasının dikkat çeken haberi, Gazedda Kıbrıs’ta Hatice Cabacaba ve Fezel Nizam tarafından kaleme alınan “Bir özsavunma aracı olarak ifşa” başlıklı haber oldu.
1) 4 Mart’ta Gazedda Kıbrıs’taki “Bir özsavunma aracı olarak ifşa” başlıklı haber insan haklarına duyarlı ve saygılı haber niteliği taşımasından dolayı olumlu haberler arasında yer aldı.
Haber genelinde, ifşanın, özellikle cinsel suçlar söz konusu olduğunda bir özsavunma amacı olarak kullanılmasından ve ifşa sürecini takiben, yayın organlarının almaları gereken sorumluluklardan bahsedilmiştir. Haberin dikkat çeken yönü ise insan hakları odaklı yayıncılığın altının çizilmesi ve ifşa süreci ve sonrasında yaşanabilecek her türlü mağduriyetin önüne geçilmesi için atılması gereken adımları belirtmesidir. İfşa sürecinde ve sonrasında yaşanılabilecek olumsuz olayların, çoğunlukla kırılgan olarak adlandırabileceğimiz gruplara mensup olan mağdurların sorumluluğunda olmadığının altı çizilirken, anaakım medyanın objektif ve hak odaklı haber yapma sorumluluklarının altı çizilmiştir.
‘Özetle elbette gazetecilerin doğru haberi yaymak, suçluluğu tespit edilmeden bir kişinin suçlu olduğunu servis etmemek sorumluluğu vardır. Ancak bu sorumluluğun bir özsavunma aracı olan ifşaya yüklenmesi, ana akım medyanın kullanacağı dil, olayı haberleştirme şeklinin cinsel şiddet suçuna uğrayanın sorumluluğunda tutulması düşünülemez. İfşa eden elbette ki kendini de cinsel şiddetle suçlanan gibi ifşa eder. Ve evet ifşada bulunan kadın, LGBTİ+ birey bir çok dışlanma, kabul görmeme, ötekileştirme ve ayrımcılığa uğramayı bizzat kendisi göze almış olur. Böyle bir durumda da kişinin cinsel yönelimi ya da cinsel kimliğinin cinsel şiddetin önüne geçmesini sağlamak ayrımcılığa uğramasını engellemek gazetecilerin meslekleri gereği sorumluluğudur.’
İkinci Hafta (08-14.03.2021):
8 ve 14 Mart Haftası’nın dikkat çeken haberleri, Yeni Düzen’de yer alan “Özdenefe: Eğlenilecek değil evlenilecek adam olsun” ve Kıbrıs Gazetesi’nde yer alan “AB, LGBTİ+ bireyler için özgürlük alanı ilan edildi” başlıklı haberler oldu.
1) 9 Mart’ta Yeni Düzen’de yer alan “Özdenefe: Eğlenilecek değil evlenilecek adam olsun” başlıklı haber insan haklarına duyarlı ve saygılı haber niteliği taşımasından dolayı olumlu haberler arasında yer aldı.
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü çerçevesinde, CTP Girne Milletvekili Fazilet Özdenefe tarafından mecliste yapılan konuşmayı içeren haberde, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin çeşitli alanlarda ve çeşitli gruplara dair yarattığı zorluklar ele alındı. Ataerkil yapıyı eleştiren Özdenefe, ülkedeki sığınma ve güvenli iş koşullarının yetersizliğine dikkat çekerken, aynı zamanda toplumda dezavantajlı sayılabilecek bireylerin uğradığı katmanlı ayrımcılığa da parmak bastı. LGBTİ+’ların, özellikle de devlet tarafından eğlence sektörlerinde çalışmak zorunda bırakılan trans kadınların pandemi döneminde katlanarak artan mağduriyetlerinden bahsedilmesi, bu haberi haftanın dikkat çeken haberlerinin arasında olmasını sağladı.
“COVID-19 pandemisinin kırılganlıklarını derinleştirdiği bir başka grup da trans kadınlardır. Trans kadınlar toplumsal ve ekonomik hayata erişimleri en fazla kısıtlanan gruplardandır… Yaklaşık bir yıldır COVID-19 önlemleri kaynaklı düzenli ve yeterli bir gelir elde edemeyen birçok trans kadın, uzunca bir dönemdir açlıkla karşı karşıya bırakılmıştır… Her ne kadar olumlu bir adım olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı LGBTİ+’ları pandemiden en çok etkilenen sosyal risk gruplarından kabul etse de ve bu temelde gıda ve hijyen malzemesi sağlasa da, bu karşı karşıya olunan katmanlı ayrımcılığı ortadan kaldırmada oldukça yetersizdir. Farkında mısınız?”
2) 13 Mart’ta Kıbrıs Gazetesi’nde yer alan “AB, LGBTİ+ bireyler için özgürlük alanı ilan edildi” başlıklı haber konuyla ilgili bireylerin veya uzmanların görüşlerine yer veren haber niteliği taşımasından dolayı olumlu haberler arasında yer aldı.
Haberin genelinde Avrupa Parlamentosu’nda alınan, AB’nin LGBTİ+’lar için özgürlük alanı ilan edilmesi kararının oylama detaylarından bahsedildi ve çeşitli Avrupa Parlamentosu yetkililerinin, kararın gerekliliğiyle ilgili olumlu görüşlerine de yer verildi. AP tarafından alınan bu karar, Polonya’nın “LGBT’siz bölge” duruşuna karşı bir cevap olarak değerlendirildi. Uluslarası yetkinliğe sahip olan AP tarafından alınan bu kararın, tüm ülkeler için emsal niteliğinde olması dileğimizi belirtirken, bu haberin ülkemizde de haberleştirilmiş olması bu haberi öne çıkan haberler arasına dâhil etti.
“AP Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen AP’deki oylama öncesinde Çarşamba günü Twitter’dan yaptığı paylaşımda ‘Kendin olmak ideoloji değildir. Kimliğindir. Onu kimse senden alamaz’ diyerek ‘AB evindir. AB, LGBTİK özgürlük bölgesidir’ mesajını vermişti.”
Üçüncü Hafta (15-21.03.2021):
15 ve 21 Şubat Haftasında taranan gazetelerde dikkat çeken haber Gündem Kıbrıs’ta “Çakıcı, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını eleştirdi” başlığıyla, Kıbrıs Postası’nda ise “Mehmet Çakıcı: ‘Kadın haklarının nerede olursa olsun geriye götürülmesi yanlıştır’” başlığıyla yer alan, benzer içerikli haber oldu.
1) 21 Mart’ta Gündem Kıbrıs’ta “Çakıcı, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını eleştirdi” başlıklı, Kıbrıs Postası’nda ise “Mehmet Çakıcı: ‘Kadın haklarının nerede olursa olsun geriye götürülmesi yanlıştır’” başlıklı haber, insan haklarına duyarlı ve saygılı haber niteliği taşımasından dolayı olumlu haberler arasında yer aldı.
Haberlerde, Türkiye Cumhuriyeti’nin İstanbul Sözleşmesi’ni feshetmesinin ardından, Toplumcu Kurtuluş Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Mehmet Çakıcı’nın konuyla ilgili yaptığı açıklama ele alınmıştır. Türkiye Cumhuriyeti hükümeti tarafından sahiplenilen homofobik tutumları eleştiren Çakıcı, aynı zamanda kadın hakları konusundaki görüşlerini de bildirdi. Haberin öne çıkmasının sebebi, politik bir figür tarafından LGBTİ+ haklarının açıkça, insan haklarını gözeten bir biçimde savunulması oldu.
“Son zamanlarda medyada da yer alan bazı siyasilerin LGBT haklarına yönelik ayrımcılık içeren politikaları ve ‘LGBT’nin bir hastalık olduğu’ şeklinde ortaya konulan bilimden uzak görüşleri, İstanbul Sözleşmesi’nin ortadan kaldırılmasına yönelik ilk işaretleri olmuştu. Bugün, bu geri kalmış muhafazakâr ve bilim dışı siyaset İstanbul Sözleşmesini ortadan kaldıran ve kadın hakları bağlamında insan haklarını geriye götüren bir noktaya kendini taşımıştır.”
Dördüncü Hafta (22-31.03.2021):
22 ve 31 Mart Haftası’nın dikkat çeken haberleri, Gazedda Kıbrıs’ta yer alan “Uluslarası Af Örgütü: LGBTİ+ları hedef göstermekten vazgeçin” başlıklı haber oldu.
1) 23 Mart tarihinde Gazedda Kıbrıs’ta yer alan “Uluslarası Af Örgütü: LGBTİ+ları hedef göstermekten vazgeçin” başlıklı haber konuyla ilgili bireylerin veya uzmanların görüşlerine yer veren haber niteliği taşımasından dolayı olumlu haberler arasında yer aldı.
Haber, TC Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından İstanbul Sözleşmesi’nden ayrılma kararlarına dair yapılan açıklamayı eleştiren Uluslararası Af Örgütü Avrupa Bölgesel Ofisi Kıdemli Araştırma Danışmanı Esther Major’un görüşlerini içermektedir. LGBTİ+’ların hedefleştirilmesine karşı eleştiri niteliği taşıyan bu görüşleri içermesi, haberi öne çıkan haberler arasına taşıdı. İlaveten, uluslararası bir sivil toplum kuruluşunun görüşlerinin, ülkemiz medyasında yer alması ise haberi öne çıkaran başka bir unsur olarak değerlendirildi.
“Hükümet, LGBTİ+’lara saldırmak ve Sözleşme’den çekilmek yerine LGBTİ+’ların, kadınların ve çocukların şiddete ve istismara karşı korunmasını sağlama çabalarını ikiye katlamalıdır. Sokağa çıkma yasakları gibi COVID-19 tedbirlerinin kadınlara ve kız çocuklara yönelik şiddet ihbarlarında ani bir artışa yol açtığı bir dönemde bu sözleşme her zamankinden daha önemli”